Τοξικός ή πληγωμένος; Πώς να τους ξεχωρίσεις

Αναρωτιέσαι αν κάποιος στη ζωή σου είναι τοξικός ή απλώς πληγωμένος; Μάθε πώς να αναγνωρίσεις τη διαφορά και να προστατέψεις την ψυχική σου υγεία.

 

Οι τύποι ανθρώπων που επηρεάζουν τη ζωή μας

 

Οι σχέσεις που αναπτύσσουμε στη ζωή μας περιλαμβάνουν συχνά ανθρώπους με διαφορετικά επίπεδα συναισθηματικής ωριμότητας και εμπειριών.

 

Ορισμένοι από αυτούς είναι πληγωμένοι, αλλά έχουν τη δυνατότητα να αναπτυχθούν και να θεραπευτούν, ενώ άλλοι μπορεί να παρουσιάζουν τοξική συμπεριφορά που καταλήγει να μας φθείρει ψυχικά και συναισθηματικά.

 

Το κλειδί στη διαφορά αυτών των δύο τύπων ανθρώπων δεν είναι απλώς οι εμπειρίες τους, αλλά η πρόθεση που έχουν για να αλλάξουν και να αναπτυχθούν μέσα από αυτές.

 

Τι σημαίνει τοξική συμπεριφορά

 

Πολλές φορές, όταν βρισκόμαστε σε μια σχέση — είτε αυτή είναι ερωτική είτε φιλική — εστιάζουμε περισσότερο στη συμπεριφορά του άλλου ατόμου και λιγότερο στις αιτίες πίσω από αυτήν.

 

Παρατηρούμε το πώς μας φέρεται κάποιος και πώς μας κάνει να νιώθουμε, αλλά συχνά παραμελούμε να σκεφτούμε γιατί συμπεριφέρεται με αυτόν τον τρόπο.

Η διάκριση μεταξύ ενός τοξικού ατόμου και ενός τραυματισμένου ατόμου είναι πολλές φορές δύσκολη, αλλά εξαιρετικά σημαντική για την ψυχική μας υγεία.

 

Πώς συμπεριφέρεται ένας τοξικός άνθρωπος

 

Ένα τοξικό άτομο συχνά αποφεύγει την ευθύνη για τις πράξεις του, κατηγορεί τους άλλους για τα προβλήματά του και προτιμά να επικεντρώνεται στα αρνητικά παρά να αναζητά λύσεις.

 

Δεν κάνει αυτοκριτική και, αντί να προσπαθεί να βελτιώσει τον εαυτό του, επιλέγει να επικρίνει ή να κατηγορεί τους άλλους.

 

Η συμπεριφορά του μπορεί να είναι εσκεμμένα πληγωτική ή να προέρχεται από την αδυναμία του να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που κουβαλά. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, η επίδρασή του στις σχέσεις μας είναι συχνά καταστροφική.

 

Η συσσώρευση τέτοιων συμπεριφορών — όπως η σιωπηλή μεταχείριση, η απόρριψη, τα απαξιωτικά σχόλια ή η άρνηση ευθύνης — μπορεί να μας οδηγήσει σε συναισθηματική εξάντληση και να υπονομεύσει την αυτοεκτίμησή μας.

 

Τι διακρίνει τους πληγωμένους ανθρώπους

 

Από την άλλη, οι πληγωμένοι άνθρωποι ενδέχεται να έχουν παρόμοια συμπεριφορά, αλλά η διαφορά βρίσκεται στην πρόθεσή τους και τη δυνατότητά τους να αλλάξουν.

 

Αυτά τα άτομα είναι συχνά ευαίσθητα, βαθιά σκεπτόμενα και γεμάτα εσωτερικές συγκρούσεις.

 

Μπορεί να κατηγορούν τον εαυτό τους για πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, να φοβούνται την απόρριψη και να υποφέρουν από άγχος.

Στις σχέσεις, τείνουν να θυσιάζουν τις ανάγκες τους για να ικανοποιήσουν τους άλλους, κάτι που συχνά οδηγεί σε συσσωρευμένη δυσαρέσκεια και ενίοτε σε παθητικο-επιθετικές συμπεριφορές.

 

Αν και αυτή η συμπεριφορά μπορεί να είναι τοξική με τον δικό της τρόπο, η κύρια διαφορά είναι ότι οι πληγωμένοι άνθρωποι αναγνωρίζουν την ανάγκη τους για αλλαγή και είναι πιο ανοιχτοί στη θεραπεία και την προσωπική ανάπτυξη.

 

Η πρόθεση κάνει τη διαφορά

 

Η πρόθεση, λοιπόν, είναι το σημείο κλειδί.

Ένα τοξικό άτομο δεν ενδιαφέρεται να αλλάξει ή να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του. Μπορεί να έχει επίγνωση της συμπεριφοράς του, αλλά επιλέγει να συνεχίσει να λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο — είτε γιατί δεν βλέπει κάτι λάθος, είτε γιατί φοβάται την αλλαγή.

 

Αντίθετα, οι πληγωμένοι άνθρωποι, αν και μπορεί να μην έχουν πάντα τα μέσα να αλλάξουν άμεσα, αναγνωρίζουν ότι υπάρχει κάτι που πρέπει να βελτιωθεί. Αυτή η αυτογνωσία τους προσφέρει μεγαλύτερη δυνατότητα θεραπείας και εξέλιξης.

 

Οι ρίζες της τοξικότητας: οικογενειακά πρότυπα

 

Πολλές φορές, οι τοξικές συμπεριφορές έχουν τις ρίζες τους σε ανθυγιεινά οικογενειακά πρότυπα.

 

Οι άνθρωποι που μεγάλωσαν σε περιβάλλοντα όπου επικρατούσαν η αμέλεια, η κακοποίηση ή η συναισθηματική ανωριμότητα μπορεί να έχουν υιοθετήσει πρότυπα συμπεριφοράς που τους δυσκολεύουν στην ενήλικη ζωή.

 

Τα παιδιά που βιώνουν τέτοια περιβάλλοντα αναπτύσσουν διάφορους μηχανισμούς αντιμετώπισης, οι οποίοι συχνά συνεχίζονται και στην ενήλικη ζωή τους. Κάποια παιδιά γίνονται εσωστρεφή, αναλαμβάνοντας την ευθύνη για όλα όσα πηγαίνουν στραβά, ενώ άλλα γίνονται εξωστρεφή και αντιδρούν επιθετικά, κατηγορώντας τους άλλους για τα προβλήματά τους.

 

Αυτές οι συμπεριφορές μπορεί να συνεχιστούν στην ενήλικη ζωή, επηρεάζοντας τις σχέσεις τους με τους άλλους.

 

Η ενηλικίωση φέρνει επιλογή

 

Ωστόσο, παρά την προέλευση αυτών των συμπεριφορών, οι ενήλικες έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν. Είτε είναι εσωστρεφείς είτε εξωστρεφείς, μπορούν να επιλέξουν αν θα παραμείνουν σε παλιές συνήθειες ή αν θα προσπαθήσουν να αναπτυχθούν και να θεραπευτούν.

 

Εδώ έγκειται η διαφορά μεταξύ των τραυματισμένων και των τοξικών ανθρώπων: οι τραυματισμένοι άνθρωποι αναγνωρίζουν την ανάγκη τους για αλλαγή, ενώ οι τοξικοί επιλέγουν να παραμείνουν αμετάβλητοι.

 

Παρόλο που η αυτογνωσία είναι ένα πολύτιμο εργαλείο, δεν αρκεί από μόνη της για να αλλάξει τη συμπεριφορά κάποιου.

 

Η αδράνεια μπορεί να γίνει τοξικότητα

 

Η αλλαγή απαιτεί δράση.

 

Ένα τραυματισμένο άτομο που γνωρίζει τα προβλήματά του αλλά δεν κάνει τίποτα για να τα διορθώσει μπορεί τελικά να γίνει τοξικό, καθώς η αδράνειά του προκαλεί συνεχή ζημιά τόσο στον εαυτό του όσο και στους γύρω του.

 

Η θεραπεία και η εξέλιξη απαιτούν δέσμευση, και αν ένα άτομο δεν προχωρήσει προς αυτή την κατεύθυνση, η τοξικότητά του δεν διαφέρει από εκείνη ενός ατόμου που επιλέγει συνειδητά να πληγώνει τους άλλους.

 

Πώς να προστατεύσουμε την ψυχική μας υγεία

 

Οι σχέσεις μας με τους άλλους επηρεάζονται από την πρόθεση και τη στάση των ανθρώπων απέναντι στα προβλήματά τους. Είτε αυτοί είναι πληγωμένοι είτε τοξικοί, οι πράξεις τους έχουν αντίκτυπο στη συναισθηματική μας υγεία.

 

Είναι σημαντικό να κατανοούμε τη διαφορά ανάμεσα στους δύο αυτούς τύπους ανθρώπων και να επιλέγουμε προσεκτικά με ποιους θα επενδύσουμε τον χρόνο και την ενέργειά μας.

 

Στο τέλος της ημέρας, το πιο σημαντικό είναι η προσωπική μας ψυχική υγεία και ευημερία, και πρέπει να βεβαιωνόμαστε ότι βρισκόμαστε σε σχέσεις που μας στηρίζουν και μας εξελίσσουν — όχι σε σχέσεις που μας φθείρουν.

 

 

 

Επιμέλεια κειμένου: Συντακτική ομάδα Α.Λ.Π.

---

 

 

 

 

 

Μάθετε να αναγνωρίστε τις τοξικές συμπεριφορές στις σχέσεις και μάθετε πώς αυτές μας επηρεάζουν

από την Δρ. Λίζα Βάρβογλη, Ψυχολόγο/Ψυχοθεραπεύτρια,

κάνοντας κλικ εδώ!