Η δύναμη των ερωτήσεων

Στην καθημερινότητά μας, μιλάμε περισσότερο απ’ όσο ακούμε. Οι περισσότεροι άνθρωποι προσπαθούν να κερδίσουν την προσοχή μέσα από δηλώσεις, συμβουλές ή αφηγήσεις. Οι περισσότεροι πιστεύουμε ότι θα μας εκτιμήσουν για τις απαντήσεις μας.

Όμως, αν κοιτάξουμε γύρω μας, θα παρατηρήσουμε ότι εκείνοι που ξεχωρίζουν στις ανθρώπινες σχέσεις δεν είναι απαραίτητα οι πιο εύγλωττοι, αλλά όσοι ξέρουν να κάνουν τις σωστές ερωτήσεις. Όπως είπε ο Βολταίρος: «Κρίνε έναν άνθρωπο από τις ερωτήσεις του, όχι από τις απαντήσεις του».

Γιατί οι ερωτήσεις έχουν δύναμη;

Μια ερώτηση δεν είναι απλώς αναζήτηση πληροφορίας. Είναι πρόσκληση σε διάλογο, απόδειξη ενδιαφέροντος και τρόπος να δείξεις σε κάποιον ότι τον βλέπεις και τον ακούς. Όταν ρωτάμε με γνήσια περιέργεια, δημιουργούμε χώρο για τον άλλον να εκφραστεί και να ανοιχτεί. Και εκεί ακριβώς χτίζεται η εμπιστοσύνη.

Όταν κάνουμε τις σωστές ερωτήσεις, δεν δείχνουμε μόνο ενδιαφέρον, αλλά χτίζουμε και ένα γερό θεμέλιο για την επικοινωνία. Οι ερωτήσεις ενθαρρύνουν την κατανόηση, αποτρέπουν παρεξηγήσεις και ανοίγουν δρόμους για ειλικρινή ανταλλαγή απόψεων.

Το κλειδί είναι η ποιότητα, όχι η ποσότητα

Δεν έχει σημασία να βομβαρδίζουμε κάποιον με αμέτρητες ερωτήσεις, αυτό μπορεί να μοιάσει με ανάκριση. Σημασία έχει η ποιότητα: ερωτήσεις που δείχνουν ενσυναίσθηση, παρατηρητικότητα και σεβασμό. Για παράδειγμα:

• Αντί να ρωτήσεις κάποιον: «Πώς πάει η δουλειά;», μπορείς να πεις: «Ποιο ήταν το πιο ενδιαφέρον πράγμα που έζησες στη δουλειά αυτή την εβδομάδα;»
• Αντί για το κλασικό: «Είσαι καλά;», μπορείς να ρωτήσεις: «Τι σε έκανε χαρούμενο σήμερα;»

Μικρές διαφοροποιήσεις στη διατύπωση μετατρέπουν μια συνηθισμένη συνομιλία σε ουσιαστική επικοινωνία.

Ερωτήσεις που ανοίγουν καρδιές

Ο Σωκράτης δίδαξε ότι «η σοφία αρχίζει με την απορία». Οι ανοιχτές ερωτήσεις – αυτές που δεν απαντώνται με ένα απλό «ναι» ή «όχι» – έχουν τη δύναμη να φέρουν βάθος στη συζήτηση. Μερικά παραδείγματα:

• «Τι σε ενέπνευσε να ακολουθήσεις αυτόν τον δρόμο στη ζωή σου;»
• «Πώς βλέπεις να εξελίσσεται αυτό το έργο που ξεκίνησες;»
• «Ποια εμπειρία της ζωής σου σε άλλαξε περισσότερο;»

Αυτές οι ερωτήσεις δεν αποσκοπούν μόνο στην πληροφόρηση αλλά στη σύνδεση. Δίνουν χώρο στον άλλον να μοιραστεί ιστορίες, αξίες και συναισθήματα.

Είτε πρόκειται για έναν φίλο, έναν συνεργάτη ή ένα μέλος της οικογένειας, οι στοχευμένες ερωτήσεις δημιουργούν γέφυρες κατανόησης. Στις προσωπικές σχέσεις, δείχνουν συναισθηματική διαθεσιμότητα. Στο επαγγελματικό περιβάλλον, αναδεικνύουν ηγετικά χαρακτηριστικά, ενισχύουν τη συνεργασία και καλλιεργούν την ψυχολογική ασφάλεια.

Ο ηγέτης που ρωτά με ενδιαφέρον, και όχι μόνο που διατάζει, κερδίζει σεβασμό. Ο σύντροφος που ρωτά «Πώς νιώθεις;» αντί για «Τι έκανες σήμερα;» χτίζει εμπιστοσύνη.

Όταν κάποιος νιώσει ότι οι ερωτήσεις σου είναι αληθινές και όχι μηχανικές, αρχίζει να χαλαρώνει. Ο Dale Carnegie το είχε συνοψίσει σοφά: «Μπορείς να κάνεις περισσότερους φίλους σε δύο μήνες δείχνοντας ενδιαφέρον για τους άλλους, παρά σε δύο χρόνια προσπαθώντας να κάνεις τους άλλους να ενδιαφερθούν για σένα». Η εμπιστοσύνη δεν είναι προϊόν επιβολής∙ καλλιεργείται μέσα από την αυθεντική προσοχή.

Το να κάνεις ερωτήσεις δεν είναι απλή τεχνική – είναι στάση ζωής. Είναι το θάρρος να παραδεχθείς ότι δεν γνωρίζεις τα πάντα, αλλά και η γενναιοδωρία να αφήσεις χώρο στον άλλον να μιλήσει.

Κάθε καλή ερώτηση είναι μια γέφυρα∙ και κάθε γέφυρα μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστική σύνδεση.