Γιατί αντιδρούμε όπως αντιδρούμε σε μια κρίση;

Γιατί κάποιοι άνθρωποι παραμένουν ψύχραιμοι και λογικοί, ενώ άλλοι φοβούνται και παραλύουν; Όλα εξαρτώνται από την εκπαίδευση και την εμπειρία.

Υπάρχει μια κλασική σκηνή σε κάθε ταινία καταστροφής: Το τσουνάμι ή ο σεισμός ή ο εξωγήινος εμφανίζεται και όλοι τρέχουν ουρλιάζοντας.

Αυτό δεν είναι απαραίτητα μια τυπική αντίδραση στον κίνδυνο. Οι περισσότεροι άνθρωποι αργούν να κινητοποιηθούν ή να κάνουν οτιδήποτε όταν βρίσκονται σε συνθήκες υψηλού κινδύνου. Η πραγματικότητα είναι ότι η πιο φυσική αντίδραση του ανθρώπου μπροστά στον κίνδυνο είναι να μην κάνει τίποτα.

Υπάρχουν βέβαια και κάποιοι άνθρωποι που δείχνουν να μπορούν να παραμείνουν ψύχραιμοι και συγκεντρωμένοι στις πιο δύσκολες καταστάσεις. Αντί να παγώνουν, δρουν γρήγορα και αποφασιστικά.

Γιατί λοιπόν μερικοί άνθρωποι φαίνεται να αντιμετωπίζουν καλύτερα τις κρίσιμες καταστάσεις, ενώ άλλοι παραλύουν και καταλήγουν να θέτουν τον εαυτό τους σε μεγαλύτερο κίνδυνο; 

Οι αντιδράσεις των ανθρώπων στον κίνδυνο εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εμπειρίες τους με το τι έχουν μάθει στο παρελθόν, την έκθεσή τους στο άγχος και την αντίληψή τους για το τι συνιστά κίνδυνο. 

Μερικοί άνθρωποι μπορεί να είναι από την φύση τους πιο λογικοί και ήρεμοι μπροστά στον κίνδυνο, αλλά στην αντίδρασή τους τελικά μετρά περισσότερο η εμπειρία και η εκπαίδευσή τους. Εάν έχετε εκπαιδευτεί στις δυσκολίες, έχετε ήδη ένα σύνολο λύσεων που είστε έτοιμοι να χρησιμοποιήσετε, επομένως δεν χρειάζεται να χάσετε χρόνο για να σκεφτείτε τι θα κάνετε.

Ο λόγος για τον οποίο οι πιλότοι εκπαιδεύονται αυστηρά στη διαχείριση κρίσεων, είναι γιατί ανεξάρτητα από το πόσο ικανοί είναι, όταν πρόκειται για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, πρέπει να μπορούν να δρουν χωρίς να χρειάζεται να σκεφτούν τι πρέπει ή δεν πρέπει να κάνουν. 

Δεν είναι ότι οι πιλότοι γεννιούνται ήρεμοι μπροστά στον κίνδυνο. Είναι ότι εκπαιδεύονται στις διαδικασίες έκτακτης ανάγκης τόσες φορές που τους γίνονται σχεδόν ρουτίνα. Στους πιλότους δεν αρέσουν οι εκπλήξεις, αλλά μαθαίνουν να είναι έτοιμοι για αυτές.

Ζούμε σε μια εποχή όπου η αρνητική έκθεσή μας σε δυσάρεστα γεγονότα μέσα από τα ΜΜΕ και το διαδίκτυο, μας προκαλεί άγχος και φόβο για καταστάσεις στατιστικά χαμηλού κινδύνου. Το να εκτιθέμεθα σε αυτά τα γεγονότα στην τηλεόραση κλπ, σε καθημερινή βάση μας τραυματίζει στο πώς τελικά θα ανταποκριθούμε αποτελεσματικά όταν βρεθούμε σε μια πραγματικά δύσκολή κατάσταση.

Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να σκεφτούμε τι θα κάνουμε αν βρεθούμε σε μία από αυτές τις καταστάσεις; Πώς νομίζουμε ότι θα αντιδράσουμε;

Αυτές είναι ερωτήσεις που θέτουν στον εαυτό τους οι πιλότοι, οι στρατιωτικοί και οι πυροσβέστες (και είναι εκπαιδευμένοι να απαντούν), αλλά είναι μια πρακτική που όλοι μπορούν να επωφεληθούν από την υιοθέτησή της.

Π.χ πριν πάτε σε μια μεγάλη εκδήλωση με την οικογένεια σας, καταρτίστε ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης, ώστε όλοι να ξέρουν τι να περιμένουν ο ένας από τον άλλον. Η ιδέα είναι να γνωρίζουμε πού βρίσκονται οι πλησιέστερες έξοδοι, το μέγεθος του πλήθους και να έχουμε κάποιο είδος σχεδίου αλλά χωρίς να το κάνουμε σε υπερβολή. Γιατί το να σκέφτεστε συνεχώς για το χειρότερο μπορεί να βλάψει την ποιότητα της ζωής σας.

Στην ουσία η τάση μας να παγώνουμε ή να καταφεύγουμε σε φυγή τη στιγμή που αισθανόμαστε οποιαδήποτε κίνδυνο όσο μικρός κι αν είναι, συνήθως πηγάζει από μια αίσθηση ανικανότητας. 

Η εκπαίδευση και η προετοιμασία, μπορούν να μας δώσουν μια αίσθηση ελέγχου. Δεν μπορούμε πάντα να προβλέψουμε πώς θα αντιδράσουμε σε μια κρίσιμη κατάσταση, αλλά μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τους εαυτούς μας να χρησιμοποιήσουν ένα σύνολο πρακτικών, για όποτε τις χρειαστούμε.

Επιμέλεια κειμένου: Συντακτική ομάδα Α.Λ.Π.

Μάθετε περισσότερα για τις κρίσεις  και πώς να τις μετατρέψετε σε ευκαιρία

στο πρόγραμμα «Οι κρίσεις ως ευκαιρία»  

κάνοντας κλικ εδώ!